3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 11. maddesinde düzenlenen ihracat istisnası ile ilgili uygulamalardan doğan iade taleplerinde aranan belgelerden biri de gümrük çıkış beyannamesi olup
tecil-terkin
uygulanabilmesi için, beyanname üzerinde imalatçı firma bilgilerinin
yer alıp almadığı maliye bakanlığı tarafından özellikle
sorgulanmaktadır.
İhracat
beyannamelerinin 44 nolu hanesine imalatçı bilgisinin yazılması, hem
tecil edilen verginin terkini; hem de iade konusu verginin gerçek
olup-olmadığının tespiti açısından önemlidir. Durum bu minval üzere
olmakla birlikte beyanname üzerine imalatçı bilgisinin yazılmamış
olması, mali mevzuatımız açısından tecil-terkin işleminin yerine
getirilmesine engel değildir. Bu nedenle Vergi Usul Kanununun 3.
maddesindeki "işlemlerin gerçek mahiyetinin esas olması ilkesi"
çerçevesinde hareket edilerek, ihraç edilen malların imalatçı tarafından
teslim edildiğinin tespit edilmesi halinde tecil-terkin işleminin
tekemmül ettirilmesi gerektiği izahtan varestedir.
Bilindiği
üzere 01.09.2012 tarih 28398 sayılı resmi gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren Gümrük Genel Tebliği (Yetkilendirilmiş Gümrük
Müşavirliği) (Seri No: 3) ile ihracat beyannamelerinin belirli
alanlarında yapılacak düzeltmeye ilişkin tespit işlemlerine “BD1” kodu
eklenmiştir. BD1, Gümrük Kanununun 73 üncü maddesinin ikinci fıkrası
uyarınca beyannamede yapılacak düzeltme işlemlerinin, YGM rehberinde yer
alan usul ve esaslar çerçevesinde incelemesini ve sonuçlarının rapora
bağlanması işlemini kapsamaktadır.
Dahilde
işleme Rejimi kapsamında BİLGE Sisteminde tescil edilen ve Kapanmış
statüye gelen ihracat beyannameleri üzerinde, 4458 sayılı Gümrük
Kanunu'nun 73 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca eşyanın
tesliminden sonra,
- Yan sanayici bilgisi,
- Dahilde İşleme İzin Belge sahibi bilgisi,
konularıyla
sınırlı olmak üzere, ihracat beyannamesinin 44 no.lu "Ek bilgi, sunulan
belgeler, sertifika ve izinler" alanında yapılması talep edilen
düzeltme işlemleriyle ilgili rapor tanzim etme salahiyeti
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirlerine verilmiştir.
Hal
böyleyken, bu iki konu dışında, yine beyannamenin 44 nolu hanesinde yer
alan Dahilde İşleme İzin Belgesiyle ilgili “imalatçı, tedarikçi vb.
gibi bilgilerin düzeltilmesi, değiştirilmesi veya beyannamede olmayan
söz konusu bilgilerin, sonradan eklenmesine yönelik düzeltme
taleplerinin ön şartı olarak gümrük idareleri mükellefleri
yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerine yönlendirdiği bilgisi
alınmaktadır. Yukarıda zikredilen iki konu dışında Yetkilendirilmiş
Gümrük Müşavirlerinin rapor tanzim edemeyecekleri açıksa da, Gümrük
İdarelerinde ve İhracatçı Birliklerinde bu iki konu dışında; İmalatçı
bilgisi değişikliği için de Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirlerinin rapor
tanzim ettikleri; söz konusu raporlara istinaden de Gümrük İdaresi
tarafından ilgili beyannameler üzerinde düzeltme işlemleri yapıldığı
duyumları, alınmaktadır.
Diğer
Yönden gümrük beyannamesi üzerinde “imalatçı firma” bilgisinin
kaydedilmesine münhasır bir alan bulunmadığı ancak ihracatçı firmaların
isteğine bağlı olarak, gümrük beyannamesinin “Ek Bilgi, Sunulan Belge ve
Ön İzinler” başlıklı 44 no’lu sütununa imalatçı firma bilgilerinin
kaydedilmesine izin verildiği; fakat bu bilginin gerçekliğinin veya
doğruluğunun teyit edilebilmesi için firmanın mali kayıtlarının
incelenmesi gerekli olduğundan, söz konusu bilginin ihracat işlemleri
sırasında gümrük idaresi tarafından doğrulanmasına imkan bulunmadığı bu
nedenle firmaların bu yöndeki taleplerinin reddedilmesi gerektiğine dair
genelgeler ve tasarruflu yazılar mevcuttur.
(Bkz.
2013/20 sayılı genelge;2012/31 sayılı genelge;2009/30 sayılı genelge;
05.01.2006 tarih ve 504 sayılı tasarruflu yazı; 13.04.2006 tarihli 09243
sayılı tasarruflu yazı; 28.07.2005 tarihli 19294 sayılı tasarruflu
yazı, 27.09.2004 tarihli 26892 sayılı tasarruflu yazı.)
Dikkat
çekici olması hasebiyle, Gümrükler Genel Müdürlüğü nün İhracat Rejimi
ile ilgili 13.04.2006 tarihli 09243 sayılı tasarruflu yazısının bir
bölümünde aynen “Gümrük beyannamesi üzerinde münhasıran ihraç eşyasının
imalatçısına ilişkin bilgilerin kaydedilmesi için oluşturulan bir alan
bulunmamaktadır. Bununla birlikte, ihracatçı firmaların isteğine bağlı
olarak beyannamenin 44 nolu sütununa imalatçı firma bilgilerinin
kaydedilmesi mümkündür. Ancak 44 nolu sütuna kaydedilen bilgisinin doğru
olup olmadığının gümrük idaresi tarafından araştırılması ve teyit
edilmesi mümkün değildir.” hükmü dikkate şayandır. Yazıda konu edilen
araştırma ve teyitleri hali hazırda YGM’ler “Yan Sanayici Bilgisinin
değiştirilmesi” hususunda yapmaktadırlar. Yan Sanayici Bilgisinin
değiştirilmesiyle ilgili yapılmakta olan araştırma ve inceleme
metotlarında, imalatçı, tedarikçi vb. gibi bilgilerin düzeltilmesine
yönelik yapılacak araştırma metotlarından farksız olacağından, aynı
kefede mütalaa edilmelidir. Eğer YGM’lerin imalatçı, tedarikçi vb. gibi
bilgilerin araştırılarak; doğruluğunun teyit edilemeyeceği düşünülüyorsa
zaman kaybetmeden “Yan Sanayici” bilgisinin değiştirilmesi yönünde
YGM’lere verilen yetkinin de askıya alınmasını akıllara getireceği
izahtan varestedir.
“Yan Sanayici Bilgisi” ile aynı araştırma ve inceleme metoduna tabi tutulacak olan “İmalatçı Bilgisi” için yetki karmaşası münasebetiyle, ihracat beyannamelerinin ilgili hanesinde değişiklik yapılamadığından, ihracatçılarımız ciddi anlamda mağdur oldukları bilinmektedir. Gerek 4458 sayılı Gümrük Kanununda; gerekse teknik olarak ihracat beyannamelerinin bahis konusu hanesinde bulunan “imalatçı, tedarikçi vb. gibi bilgilerin düzeltilmesi, değiştirilmesi veya beyannamede olmayan söz konusu bilgilerin, sonradan eklenmesi önünde her hangi bir engel bulunmadığı, ancak konunun araştırma ve incelemeye muhtaç olduğu; buradan hareketle ilgili firmaların mali kayıtları ekseninde hazırlanacak Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri Raporunun (BD1), adeta kangren haline gelmiş olan sorunu çözüleceği değerlendirilmektedir.